نقد و بررسی فیلم " مردی به نام اووه " 2015 ( A man called Ove)

مردی به نام اوه

A Man called ove

*توجه* :خواندن این مطالب قبل از دیدن فیلم به هیچ عنوان پیشنهاد نمیشود .

(مردی به نام اوه (سوئدی En man som heter Ove  :فیلم درام سوئدی است که در تاریخ ۲۵ دسامبر ۲۰۱۵ بر روی پردهٔ نقره‌ای رفت. این فیلم به دست هانس هولم نوشته و کارگردانی شده است، و بر اساس کتابی به همین عنوان در سال ۲۰۱۲ و به تألیف فردریک بکمن می‌باشد. رولف لاسگارد نقش اصلی و قهرمان داستان را که اووه نام دارد به عهده گرفته است. این فیلم نامزد شش جایزه در پنجاه و یکمین جوایز گلدبگ شده، ازجمله بهترین فیلم.

این فیلم سینمایی به عنوان فیلم منتخب سوئد برای جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان در هشتاد و نهمین دوره جوایز اسکار بود(منبع: ویکی پدیا)

چرا باید این فیلم را دید:

فیلم با حرکتی آهسته شروع میشود ولی مانند ترن هوایی ناگهان چنان شتاب میگیرد که اگر حواستان جمع و جور نباشد قطعا از موضوع عقب خواهید ماند.

فیلم به معنی کامل راوی مردی به نام اووه است اما شاید این دیدی سطحی از موضوع باشد که در ادامه مطلب بیشتر به ان خواهیم پرداخت.

 مردی با وسواس فکری و کاری، خسیس یا بیش از حد اقتصادی است ،ملی گرا در حدی که حاضر است در قبال این موضوع حتی نزدیکترین دوستان خود را نیز از دست بدهد و دقیق و منظم که کارهایش روی اعصاب همه است. عصبانی است و غیر قابل تحمل برای همه، حتی برای خودش.کسی که سعی دارد به تنهایی همه کارهای دنیای کوچک اطراف خود را راست و ریس کند. چیزی که باب میل همسایگان همکاران فروشندگان و... نیست.اووه چیزی از همه خصوصیات انسانی است که بعضی از انها واقعا اگزجره شده اند.

تنها دلخوشی او ملاقات همه روزه مزار همسرش و هدیه کردن دسته گلی است که همیشه برایش میبرد و ارزو دارد تا هر چه زود تر به او بپیوندد.

به نظر "اووه" تنها راه برای رسیدن به همسرش "سونیا" فقط خودکشی است.اما با ورود یک خانواده ایرانی-سوئدی به همسایگی اووه ماجرا دستخوش تغیرات اساسی میشود و در نهایت تغییر نگرش اووه به مسائل را در بر دارد.

نقاط قوت فیلم:

فیلم پر از لحظات پر معنی دوست داشتنی و عمیق است .

اولین جمله تاثیر گذار فیلم " دوتا دسته گل خریدن عادت خوبی نیست" همراه تلاش اووه برای جاکردن این دو دسته گل در گلدان کوچک مزار "سونیا" کاملا نشان میدهد که شما باید برای دیدن ادامه فیلم حواستان جمع باشد.

کنترل همه روزه انجمن که برای اووه به یک شغل تبدیل شده است نیز  جالب است و پیاده روی او در مسیری بی انتها به سوی کوهستان مه آلود هم واقعا زیباست.

-         عدم تامل مناسب او با همسایگان و الزام انها به رعایت قوانین انجمن

-         حرکت با نظم ماشینها پشت سر اووه  با مارکsaab  (ملی گرایی او را نشان میدهد) که همه را منتظر نگه داشته ولی هیچ کسی اعتراضی در این خصوص ندارد.  

-         نحوه کنار امدن او با اخراجش از کارخانه و هدیه خداحافظیش که یک بیل باغچه است.

همه اینها مقدمه ای است برای رسیدن اووه به این تصمیم که راهی برای رسیدن به سونیا بغیر از خود کشی وجود ندارد.

گربه ای که دقیقا مثل خود اوست لجباز و گوشش به حرف کسی بدهکار نیست.

فلاش بک های  او بعد از خودکشی هم در نوع خود جالب است.

مرگ ناگهانی پدر اووه که سرخوش از موفقیت پسرش بود بیننده را میخکوب میکند و تلخی حقیقت های محتمل در زندگی را به سنگین ترین روش به بیننده تحمیل میکند.

طنز سیاه خودکشی ناکام اووه با طنابی با ساخت و استاندارد جهانی و عدم مسولیت پذیری فروشنده (جامعه ای) که مورد بازخواست قرار میگیرد و با ترفندی عامدانه از زیر مسولیت ان در میرود. و اووه ای که به کمال گرایی زمان خود  عادت دارد، این دست مسایل برایش احمقانه به نظر میاید تکیه کلامی که در کل فیلم با ان همراه خواهیم بود.

خوابیدن کنار قبر سونیا و عذر خواهی از او به خاطر دیرکردنش و درد دلها با کسی که در کنارش نیست ولی برای اووه اینطور نیست.

و اما جادو از تهچین مرغی شروع میشود که "پروانه" برای "اووه" اورده و به هر تقدیر قسمت گربه نشد.

در ادامه تغییر اووه و یا بروز خوش قلبی پنهان اووه  واقعا بچشم میاید.

خشونت پنهان پیراهن سفیدان که همیشه زندگی اووه را دستخوش تغییر قرار داده اند و در عین جامعه منظم یک بینظمی ایجاد کرده یا میکنند. و باعث میشوند تا اووه بیخانمان شود و سرنوشتش تغییر کند.

سکانس اولین دیدار و اولین قرار ملاقات  اول اووه و سونیا یک شاهکار است.که اگر تمام فیلم همین دقایق بود باز ارزش دیدن داشت.و اینکه چطور حضور سونیا در زندگیش باعث جهشی رو به جلو در زندگی او شد.

ورود بچه های پروانه به زندگی اووه هم باعث تغییر کلی او میشود.از نجات فردی که سرع داشت و روی ریل میافتد تا پناه دادن به ترنسی که در مغازه کباب فروشی کار میکند نگهداری از همان گربه ولگردی که همیشه با او سر جنگ دارد و یا تعمیر دوچرخه همسایه و... همه اینها نشان میدهد که اووه دارد به تدریج با همه حتی باخودش آشتی میکند.

پرخاش اووه برای رانندگی  پروانه و دیلوگ زیبای این سکانس قابل تامل است .

دیدار روزنامه نگار با  اووه و واکنش اووه و پروانه هم سکانس جالب و جذابی از کار درامده است.

ضربه زدن به تابلو های هشدار دهنده توسط اووه و تقلید نسل جوان که هر کدام عقاید منحصر به فرد خود را دارن شبیه انتقال تجربه ای تلخ به نسل بعدی است که این نسل جوان آنرا چه با اکراه و چه با پوزخند قبول میکند.

در بیمارستان وقتی انهمه خنده و عشق (سونیا ) گریه اش میگیرد به ناگاه شما هم با او همراه میشوید. و تازه خیلی بعد از ان میفهمید که عمق فاجعه بیش از ان است که تصور میکردید.

یا وقتی پروانه در سکانس بیمارستان خنده اش میگیرد شما هم نا خوداگاه از ته دل میخندید در حالیکه از گوشه چشمانتان اشک جاریست. اشکهایی که شاید تا پایان فیلم متوقف نخواهند شد .

و هنگامی که اووه تکمیل شده را میبینیم که خود را به مانند کودک پروانه در اغوش میگیرد و در ننو رها میسازد تا دوباره رشدکند و به او میگوید "خوشحالی ها... "  و نشانگر این موضوع است که هنگام رفتن است. و با ماشین جدیدش به همراه دختر پروانه که او را با غرور و تحسین نگاه میکند در جاده ای  پر پیچ و خم و بی انتها حرکت میکند و اخرین جمله اش را میگوید " زندگی همین است..."

اووه از بین همسایه ها میرود و نامه ای از خود به جا میگذارد و در این هنگام تنها گربه اش پیش او بوده .

او دیگر میترسد که بقیه فکر کنند که او خودکشی کرده  و دیگر میتواند اعتراف کند که تشخیص دکتر درست بوده و قلبش بزرگ شده ( استعاره از اینکه او مهربانتر شده) و میگوید که "شاید خوب بنظر برسه ولی این زیاد هم خوب نیست و دیر یا زود کسی باید تاوانش را بپردازد" (اشاره به کارماییسم) و تنها چیزی که میخواهد مراسمی درکلیساست و منتظر افرادی است که فکر میکند برای انها کاری انجام داده و به نظرش کسی نخواهد امد و جالب اینکه همه انجا هستند بیشتر ازحد انتظار.

بیدار شدن اووه در قطار و شروع دوباره او "تناسخ" را بیان میکند و چه زیباست دیدن دوباره سونیا و گرفتن دست او دردستش مانند همیشه...

بستن کامل در انجمن توسط دختر پروانه همانند اووه  و حرکت همه در همان مسیر همیشگی " اووه" نقطه عطف فیلم است.

این فیلم پر از غافل گیری است پر از همزادپنداری پر از سبک سنگین کردن خود بیننده با شخصیتهای فیلم و چه کمیک و چه درام و چه ناگهانی تمام میشود.

نکاتی که باید بیشتر به آن توجه میشد:

حتما دلیل خاصی برای یک نویسنده  وجود دارد که یک خانواده ایرانی را وارد این داستان میکند اما در هر حال تصویری که از یک خانواده ایرانی دراین فیلم مشاهده میشود متفاوت با سایر فیلمهای روز دنیاست.

دیدن اووه جوان خیلی بیشتر از اووه پیر جلب توجه میکند و به نوعی در ایفای نقش خود موفقتر است.

به چالش کشیدن دولت و یا بخش خصوصی در سوئد هم، انطور که باید جفت و جور نشده و با کنایه ادغام شده که شاید اگر صریح تر به این موضوع میپرداخت بهتر بود.

جلوه های ویژه سکانس تصادف هم خوب است اما زیاد قابل باورنیست .

فیلم خوش ساخت و چشم نواز است .ولی بعضی بازی ها انجور که باید و شاید خوب از کار درنیامده اند.

کلام آخر:

این فیلم ازهمان ابتدا یادآور فیلم کوتاه تخم مرغ"egg"به نویسندگی و کارگردانی : "jon jonson" است  و میتوان نتیجه گیری کرد که "مردی به نام اووه" ترجمه نسبتا اشتباهی برای این فیلم است و شاید "شخصی یا فردی به نام اووه" نام مناسبتری برای این فیلم باشد.زیرا اووه یک مرد نیست اووه یک رفتار است و همه ما به نوعی "اووه" خود را در درونمان داریم. اووه ما دوست داشتن را بلدنیست چون یادش نداده اند اما به یکباره عاشق میشود . اووه ما تمام نمیشود و از بین نمیرود. حال و هوایش عوض میشود و قابل کنترل است.همه ما "سونیای" درون هم داریم که بتوانیم خودمان را تراپی کنیم که بتوانیم از این همه حسرت و درد جدا بشویم و بتوانیم خودمان را اصلاح کنیم. سر شار از عشق و دوست داشتن باشیم، پر از لبخند و بتوانیم زود عاشق بشویم و زندگی کنیم و زندگی کردن را به دیگران اموزش بدهیم و چه ساده و بی الایش این نعمت را در اختیار دیگران قرار بدهیم  و مثل او به همه کمک کنیم و جالبتر از همه اینکه باید "پروانه" دورن هم داشته باشیم که بتوانیم جا خالی های خود را پر کنیم.به ما انگیزه بدهد و باعث تغییرمان بشود.

در اومانیستی بودن تفکر پشت ساخت این فیلم شکی نیست و دقیقا به همین دلایل است که اسم فیلم "مردی به نام اووه" است نه "مردی که نامش اووه بود".

با سپاس فراوان از مهندس محمود زیبنده برای معرفی این فیلم ، دیدن این فیلم با تاکید به همه دوستان و دوست داران فیلم سفارش میگردد و امیدوارم از دیدن این فیلم لذت ببرید.

لینک دانلود فیلم :

http://dl3.film2movie.us/film/A.Man.Called.Ove.2015.720p.BluRay.Film2Movie_BiZ.mkv                                                                    

                                                                                                                    با تشکر

کیوان حق شناس